Israeli film has its origins in Poland, even before
the creation of the State of Israel. Today, few remember that the creator of
one of the first Hebrew films – Chalutzim, made in 1933 – was Aleksander
Ford, the later director of The Knights of the Teutonic Order. And yet,
we know little about contemporary Israeli cinematography, although Israeli
films have been appearing in Polish cinemas and television for several years,
and you can even buy them in Empik. That is why I welcome Joanna Preizner's
book Contemporary Israeli Cinema with great joy and satisfaction. We
find here twelve fascinating, often even brilliant, essays about the most
interesting films and creators of Israeli cinematography. In this pioneering
book, young Polish researchers face many challenges related to contemporary
Israeli cinema.
Michał Sobelman
*
Most viewers, including film experts, are not
disturbed by questions about contemporary Israeli cinema, known only to a very
narrow audience - their cinema distribution is more than modest, many valuable
titles do not reach them at all. Even in European film studies literature,
apart from studies on fashionable identity and gender themes, it is difficult
to find more comprehensive studies that can be referred to. There are texts and
interviews in the press, but there are no scientific publications whose authors
try to see the film and its author in a broad context, as is the case in this
volume, the first of its kind in Poland. Joanna Preizner, known as the author
of several monographs and the originator and editor of the four-volume series Gefilte
film. Jewish themes in the cinema, this time also gathered a selected group
of authors that only the editor of a film studies volume could wish for. Among
them there are the figures of experts who are in a class of their own. Thanks
to them and the arrangement of texts proposed by the Editor of the volume, the
book is a precursory compendium of knowledge about contemporary Israeli cinema.
It is also a successful introduction to the systematization, definition and
outlining of issues which meanings and unusual paradoxes in contemporary
culture are being explained in subsequent analyses.
This book can be treated as a kind of handbook on the
territory in a permanent state of war, full of conflicts that are obvious or
hidden for the rest of the world, in which we come across walls, barbed wire,
but also cultural enclaves transferred from another time and place. Individual
articles determine the type of landmarks both in learning about the
complexities of contemporary Israel's history, deep divisions within society
(defining ours and strangers), as well as cultural divisions. All these aspects
are reflected in the rich cinematography. Israeli filmmakers, referred to in
subsequent analyses contained in the volume, rework the history and politics of
their country, and their films express far-reaching criticism.
The book's cognitive qualities are immense and cannot
be overestimated. Even if the authors of individual texts come from different
points of view, see in a different way and consequently capture the historical,
political or cultural background of the analysed plots and – exceptionally –
documents, this fact reflects not only or not so much the size of their
studies, but the variety of readings they reached for. Consequently, the book
expresses a multiplicity of views, openness to discussion, which is its
undeniable value of any scientific study.
Professor Jadwiga
Hučková
Film izraelski ma
swój początek się w Polsce, jeszcze przed powstaniem Państwa Izrael. Dziś
niewielu pamięta, że twórcą jednego z pierwszych filmów hebrajskich – Sabry powstałej w 1933 roku – był późniejszy reżyser Krzyżaków Aleksander
Ford. A jednak na temat współczesnej izraelskiej kinematografii wiemy niewiele,
choć izraelskie filmy od kilku lat pojawiają się w polskich kinach, telewizji,
a nawet można zakupić je w Empiku. Dlatego też z wielką radością i satysfakcją
witam książkę pod redakcją Joanny Preizner Współczesne kino izraelskie.
Znajdziemy tu dwanaście pasjonujących, często wręcz błyskotliwych, esejów o
najciekawszych filmach i twórcach izraelskiej kinematografii. W tej
pionierskiej książce młodzi polscy badacze mierzą się z wieloma wyzwaniami
związanymi ze współczesnym izraelskim kinem.
Michał Sobelman
*
Większości widzów,
a w tym i filmoznawców, nie niepokoją pytania o współczesne kino izraelskie,
znane jedynie bardzo wąskiej publiczności – ich dystrybucja kinowa jest
bardziej niż skromna, wiele wartościowych tytułów w ogóle do niej nie trafia.
Nawet w piśmiennictwie filmoznawczym europejskim poza studiami nad modnymi
tematami tożsamościowymi i Genderowymi trudno znaleźć opracowania natury
bardziej wszechstronnej, do których można się odwoływać. Pojawiają się teksty w
prasie i wywiady, ale nie ma publikacji naukowych, których autorzy próbują
zobaczyć film i jego autora w szerokim kontekście, tak jak dzieje się to w
przygotowanym tomie, pierwszym na rynku polskim. Joanna Preizner, znana jako
autorka kilku monografii oraz inicjatorka i redaktorka czterotomowego cyklu Gefilte
film. Wątki żydowskie w kinie, zebrała i tym razem doborowe grono autorów,
jakich jedynie może życzyć sobie redaktor tomu filmoznawczego. Znajdują się
wśród nich postacie uczonych, którzy są klasą sami dla siebie. Dzięki nim i
zaproponowanemu przez Redaktorkę tomu układowi tekstów książka stanowi
prekursorskie kompendium wiedzy na temat współczesnego kina izraelskiego, a
jednocześnie udany wstęp do systematyzacji, definicji, zakreślenia
problematyki, której znaczenie, powagę, ale i niezwykłe paradoksy w kulturze
współczesnej uświadamiają kolejne analizy.
Można potraktować
tę książkę jako rodzaj vademecum po terytorium w permanentnym stanie wojny,
pełnym oczywistych bądź ukrytych dla reszty świata konfliktów, w którym
natrafiamy na mury, zasieki, ale i enklawy kulturowe przeniesione z innego
czasu i miejsca. Poszczególne artykuły wyznaczają rodzaj punktów orientacyjnych
zarówno w poznawaniu zawiłości dziejów współczesnych Izraela, głębokich
podziałów wewnątrz społeczeństwa (definiowanie swoich i obcych), także
podziałów kulturowych. Wszystkie te aspekty odzwierciedla bogata
kinematografia. Twórcy izraelscy, przywołani w kolejnych analizach zawartych w
tomie, przepracowują historię i politykę swego kraju, a ich filmy wyrażają
daleko idący krytycyzm.
Ogromne, nie do
przecenienia, są walory poznawcze książki. Jeśli nawet autorzy poszczególnych
tekstów wychodzą z różnych punktów widzenia, w odmienny sposób widzą i w
konsekwencji ujmują tło historyczne, polityczne czy kulturowe analizowanych
fabuł i – wyjątkowo – dokumentów, to fakt ten odzwierciedla nie tylko czy nie
tyle rozmiar przeprowadzonych przez nich studiów, co różnorodność lektur, po
jakie sięgali. W konsekwencji książka daje wyraz wielości poglądów, otwartości
na dyskusję, co jest jej niezaprzeczalnym walorem każdego opracowania
naukowego.
Dr hab. Jadwiga Hučková
Web & Photos by Lech Mikulski